1. Kontekst wypowiedzi Andrzeja Dudy
10 lipca 2025 r. prezydent Andrzej Duda udzielił wywiadu publikowanego w mediach związanych z Otwarta Konserwa, Nowy Ład i Klub Jagielloński, podczas którego ostro skrytykował środowisko sędziowskie. W rozmowie zasugerował, że część sędziów powinna zostać usunięta ze stanu sędziowskiego „bez prawa do stanu spoczynku”, jeśli środowisko nie przeprowadzi samokorekty (“resetu”) .
Padło też niezwykle kontrowersyjne stwierdzenie o karze śmierci: prezydent przytoczył opinię, że „w Polsce jest tyle zdrady i warcholstwa bezczelnego, bo dawno nikogo nie powieszono za zdradę”, a kara — według niego — ma efekt odstraszający .
2. Reakcje środowiska sędziowskiego
Wypowiedzi Dudy wywołały natychmiastową falę krytyki — zwłaszcza ze strony byłych członków najwyższych sądów i Trybunału Konstytucyjnego.
Prof. Marek Safjan (były sędzia TSUE, prezes TK)
Podkreślił, że słowa te zawierają groźby i nawołują do agresji wobec sędziów, co jest niebezpieczne w warunkach silnych podziałów społecznych. Są sformułowaniami niegodnymi funkcji głowy państwa .
Prof. Andrzej Zoll (były rzecznik praw obywatelskich, prezes TK)
Określił wypowiedź jako skandaliczną, nawet zastanawiał się, czy to prowokacja AI. Uważa, że jest to groźba karalna i potęguje dramatyczne napięcia wokół sędziów broniących praworządności .
Sędzia Włodzimierz Wróbel (SN)
Wypowiedź uznał za żenującą, świadczącą o braku panowania nad emocjami i umniejszającą rangę państwa i urzędu prezydenckiego. Zwrócił uwagę, że to język nienawiści, który generuje realne skutki społeczne — jak zdarzenia w Zamościu .
Sędzia Jerzy Stępień (były prezes TK)
To właśnie on wypowiedział cytowane słowa:
„Ten człowiek nie panuje nad swoją psychiką, nie zdaje sobie sprawy z tego, co robi. On się nie kontroluje i wymaga głębokiej terapii” .
Stępień dodał, że Duda „uwierzył, że to nie przerasta jego kompetencji” — a to, co się dzieje, wyraźnie przerosło jego możliwości. Posugerował, że kadencja prezydenta dobiega końca i że mógłby stanąć przed Trybunałem Stanu za wielokrotne naruszenia konstytucji — choć to, co powiedział teraz, może być jeszcze poważniejsze .
3. Analiza prawna i polityczna wypowiedzi
Kwestie prawne
Kwestia, czy stwierdzenia prezydenta stanowią groźbę karalną, jest poważna. Zdaniem sędziów, zwłaszcza Safjana i Stępnia, wypowiedzi o wieszaniu sędziów mogą spełniać znamiona sankcji prawnej — co w systemie demokratycznym i konstytucyjnym jest niedopuszczalne. To także temat do rozważenia przez Trybunał Stanu.
Rozłam społeczny i symbolicznypotencjał słów
Wypowiedź głowy państwa ma ogromną wagę symboliczną — w sytuacji społecznych podziałów może wzmacniać retorykę agresji i nienawiści. Szczególnie alarmujące jest jej źródło — urząd prezydenta RP — co zdaniem Safjana stanowi sygnał eskalacji konfliktu .
Psychologiczne implikacje — „głęboka terapia”
Ocena sędziego Stępnia, że Duda „nie kontroluje się i wymaga głębokiej terapii” to mocna metafora dotycząca stanu psychicznego i opanowania prezydenta. Choć sędziowie nie sugerują terapii w sensie medycznym, to podkreślają, że brak refleksji i samoświadomości przy publicznym stanowisku jest alarmujący .
4. Możliwe konsekwencje i dalszy rozwój sytuacji
1. Polityczne reperkusje
Wywiad ukazał się kilka dni przed końcem kadencji prezydenta Dudy, co może mieć wpływ na ocenę jego spuścizny. Czy będzie świadectwo destabilizacji, czy raczej sili się na „twardą rękę”?
2. Prawne działania
Chociaż Trybunał Stanu dotyczy przewinień przestępczych w czasie pełnienia urzędu, obecna sytuacja może być podstawą do dalszych analiz: czy wypowiedzi Dudy naruszają konstytucyjne normy, jak gwarancje niezależności sędziów.
3. Dalsze reakcje środowisk prawniczych
Można spodziewać się kolejnych głosów profesorskich i instytucjonalnych — m.in. od Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Sądownictwa, Naczelnej Rady Adwokackiej.
4. Wpływ na debatę publiczną
Temat staje się czynnikiem eskalującym debatę o roli sądów w systemie politycznym, o granicach wolności słowa głowy państwa oraz kondycji psychicznej i emocjonalnej liderów.
5. Podsumowanie i kluczowe wnioski
• Wypowiedzi prezydenta Dudy padły 10 lipca 2025 r. i poruszyły temat możliwości wyrzucenia sędziów ze stanu sędziowskiego oraz nawiązanie do kary śmierci .
• Reakcje środowisk sędziowskich były natychmiastowe i jednoznaczne — określono je jako groźby, mowę nienawiści i sygnał niebezpiecznego stanu psychiki głowy państwa.
• Szczególne znaczenie ma wypowiedź byłego prezesa TK, sędziego Jerzego Stępnia: „On się nie kontroluje i wymaga głębokiej terapii” — co stało się symbolem kryzysu wewnętrznego i emocjonalnego, widocznego u prezydenta.
• W kontekście prawno-politycznym sprawa rodzi pytania o odpowiedzialność konstytucyjną, granice języka publicznego i ochronę niezależności sądów.
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat konkretów prawnych, potencjalnych procedur Trybunału Stanu lub dalszych reakcji środowisk prawniczych — chętnie przygotuję dodatkowe informacje.