⸻
1. 📌 Kontekst i geneza sporów
Druga tura wyborów prezydenckich w Polsce odbyła się 1 czerwca 2025 r. z wynikiem:
•Karol Nawrocki (PiS) – 50,89%
•Rafał Trzaskowski (KO) – 49,11%
Różnica głosów wynosiła około 370 000 głosów – niewielka, ale znacząca. Bezpośrednio po ogłoszeniu wyników pojawiły się protesty wyborcze dotyczące przeliczenia głosów w niektórych komisjach .
⸻
2. Procedury prawne – dekret Sądu Najwyższego
•12 czerwca 2025 r. Sąd Najwyższy zarządził przeliczenie głosów w 13 obwodowych komisjach wyborczych, stanowiących zaledwie 0,04% spośród ponad 32 000 komisji złotowań.
•Powodem były anonimowe doniesienia o błędach w protokołach i liczeniu głosów (np. przypadki odwrotnego przypisania głosów kandydatom) .
Uwaga prawna: Podstawą są decyzje SN – pełne przeliczenie możliwe tylko w komisjach, dla których udowodniono realne nieprawidłowości. Nie ma obecnie podstawy prawnej do pełnego ogólnokrajowego przeliczenia .
⸻
3. Liczba i charakter protestów wyborczych
•Złożono ponad 56 000 protestów – w tym większość identycznych i opartych na szablonie zwanym „giertychówki” – przygotowanych przez adwokata Romana Giertycha i popieranych przez część opozycji .
•Opozycyjny polityk i były minister Adam Bodnar złożył wniosek o przeliczenie głosów w aż 1 472 komisjach – na podstawie analizy statystycznej dr. Konteka, która wskazywała istotne anomalie danych w tych okolicach .
SN rozpatrzył ten wniosek, ale nie uchylił swojej praktyki – kontynuuje przeliczenia tylko w tych 13 komisjach. Brak podstawy prawnej na przeliczenie większej skali .
⸻
4. Wyniki i ustalenia – co ujawniło przeliczenie
•Prokuratura badała karty z 250 komisji:
•Karol Nawrocki – powinien mieć o 1 538 głosów mniej
•Rafał Trzaskowski – powinien mieć o 1 541 głosów więcej
→ różnice rzędowe, które nie wpływają na wynik wyborów.
•Analizy dziennikarskie i śledztwa potwierdziły: w co trzeciej komisji z przeliczanych wykryto nieprawidłowości (71 na 222 sprawdzonych) – np. błędne przypisanie głosów, niespójność protokołów.
•Mimo tych uchybień, ich skala była znacznie poniżej progu prowadzącego do zmiany wyniku .
⸻
5. Sondaże i odporność opinii publicznej
•Według sondażu IBRiS (27–28 czerwca 2025):
•31,2% respondentów domagało się pełnego przeliczenia głosów
•29,8% wskazywało tylko na komisje objęte protestami
•37,1% – było przeciwne przeliczeniu
•Wyborcy koalicji rządzącej (PiS): 57% chciało pełnego przeliczenia
•Wśród wyborców opozycyjnych – 65% było przeciw
Pokazuje to wyraźne polityczne podziały co do zaufania do procesu wyborczego.
⸻
6. Polityczne i praktyczne aspekty sporów
•Premier Donald Tusk apelował o częściowe przeliczenie „tam, gdzie są wątpliwości”, podkreślając, że chodzi o zbudowanie zaufania publicznego, a nie podważanie wyborów.
•Przedstawiciele PiS, wraz z Prezydentem Dudą, argumentowali, że opozycja chce „podważyć wolność wyboru Polakom” i zasiewa chaos w państwie.
⸻
7. Potencjalne konsekwencje i scenariusze
1.Utrwalenie wyniku wyborów – SN oficjalnie po certyfikował zwycięstwo Nawrockiego 1 lipca 2025 r. .
2.Możliwa procedura anulowania wyborów? – teoretycznie możliwa, ale bardzo mało prawdopodobna, wymagająca skali fałszerstw zmieniającej wynik; eksperci przewidują, że SN nie zdecyduje się na ten krok.
3.Prokuratorskie postępowania – trwają śledztwa w co najmniej 19 przypadkach; ich celem jest ustalenie ewentualnych odpowiedzialności za nieprawidłowości.
4.Wpływ na debatę polityczną i przyszłe wybory – kwestia przeliczenia głosów może zostać wykorzystana politycznie jako narzędzie mobilizacji przed wyborami parlamentarnymi 2027.
⸻
8. 🔎 Podsumowanie najważniejszych wniosków